„Rozedrgany” Geppert

Malarstwo to dzi? medium bezkierunkowe i postmodernistyczne, które sw? odr?bno?? buduje na symbiotycznej zale?no?ci z innymi mediami sztuki. Je?li dodamy do tego polsk? rzeczywisto?? po 1989 roku mocno akcentowan? w rodzimej sztuce, otrzymamy obraz medium, które na przestrzeni ostatnich kilkudziesi?ciu lat by?o upolityczniane, redefiniowane, pogardzane, banalizowane i komercjalizowane. Wszystko to rodzi pytania o to?samo?? samego malarstwa i wymusza poszukiwanie jego miejsca we wspó?czesnej kulturze wizualnej. Do?wiadczenia sztuki ko?ca XIX i niemal ca?ego XX wieku znios?y historyczne definicje malarstwa, a ostatnie dziesi?ciolecia dodatkowo przesun??y dyskurs o tym medium w kierunku definiowania „malarsko?ci” jako warto?ci kluczowej. Radykalizuj?c ten kierunek, za emanacj? malarstwa mo?na uwa?a? ka?dy przejaw sztuki pozostaj?cy w zgodzie z historycznymi ideami i poetykami malarstwa, pozostawiaj?c kwestie techniczne na marginesie tych rozwa?a?.
A jednak sprawa nie jest taka prosta. Z jednej strony istota malarstwa przenikn??a do najnowszej technologicznie sztuki (wideofreski Dominika Lejmana i multimedialne prace Konrada Kuzyszyna), z drugiej ta wielokrotnie u?miercana i negowana forma wyrazu artystycznego sta?a si? symbolem mi?dzynarodowego „od?wie?enia” i sukcesu polskiej sztuki (malarstwo sztalugowe Wilhelma Sasnala i Rafa?a Bujnowskiego).
Dlatego przyst?puj?c do wyboru artystów do 8. Konkursu im. Eugeniusza Gepperta, postanowi?em da? wyraz temu „rozedrganiu” wspó?czesnego malarstwa. Max Skorwider, Mariusz Tarkawian i Wojtek Wro?ski s? malarzami w taki w?a?nie „rozedrgany” sposób. Wszyscy przyznaj? si? do malarstwa jako „ideowej macierzy”, ale nie przeszkadza im to ??czy? malarsko?ci z „obcymi” technikami – grafik? komputerow?, multimediami, instalacjami rze?biarskimi i rysunkiem.

Wyró?nikiem twórczo?ci Maxa Skorwidera jest krytyka kultury masowej, rozumianej jako zbiorowa umowa, iluzja – a nawet k?amstwo – w którym przysz?o nam ?y?. Skorwider koncentruje si? na absurdach mediokracji i kultury konsumpcyjnej, u?ywaj?c plastycznego j?zyka reklamy i telewizyjnych clipów. W ten sposób buduje „antyreklamy” wspó?czesnego ?wiata, równie cz?sto kpi?c z promocji i odchudzaj?cych diet, jak i podejmuj?c tematy polityczne i spo?eczne. Prace Skorwidera sytuuj? si? na pograniczu grafiki i malarstwa, jednak w intencji autora s? „malarstwem polityczno-spo?ecznym”, ??cz?cym wszystkie cechy sztuki zaanga?owanej od romantyków do socrealistów (w ten sposób, ironizuj?c, artysta opisuje w?asn? twórczo??). A je?li przyjmiemy – za Agnieszk? Rayzacher i Katarzyn? ?wie?ak – ?e ró?norodno??, dystans i autoironia s? najbardziej charakterystycznymi cechami wspó?czesnego malarstwa, to Max Skorwider jest malarzem w stu procentach. Có?, ?e multimedialnym?

Rysunek w uj?ciu Mariusza Tarkawiana to narz?dzie protomalarskie, si?gaj?ce wprost do mimetycznych ?róde? medium. Jego prace tylko na pozór odwzorowuj? ?wiat takim, jakim jest. Bli?ej im do malarskiego szkicownika ni? mechanicznej funkcji „?ywego ksero”, jak zosta?y okre?lone przy okazji pokazu w warszawskim Zamku Ujazdowskim.
Perfekcj? wykonania i sprawno?ci? kreski Tarkawian zaprzecza idei malarstwa, które programowo neguje tradycyjny warsztat, si?gaj?c do stylistyki i motta „m?odych dzikich” z lat 70. i 80. XX wieku: „Tak malujemy, poniewa? nie potrafimy malowa?”. Cho? nie maluje wprost, Trakawian potrafi rysowa?, a wiele z jego prac budzi skojarzenia z renesansowymi i manierystycznymi wprawkami i szkicami kompozycyjnymi. Ten malarski warsztat oraz intencje wyra?nie wida? w konkursowym dyptyku, portretuj?cym pracowni? i magazyn Roberta Ku?mirowskiego.

Wojtek Wro?ski u?ywa p?ótna i farb w sposób klasyczny dla malarskiego warsztatu, jednak tym, co stanowi najmocniej o malarsko?ci jego prac, to sposób budowania obrazów. Zafascynowany medialn? i globaln? rzeczywisto?ci?, Wro?ski zmaga si? z ni? na sposób niemal symboliczny, przywo?uj?c idee malarstwa Jacka Malczewskiego. Artysta buduje uniwersalne metafory, przetwarzaj?c i sk?adaj?c od nowa wszechobecn? pop-kultur?. Cz?sto nabiera ona z?owieszczego wymiaru, lecz równie cz?sto z prac artysty mo?na wyczyta? jej afirmacj?. Ta ambiwalentno?? Wro?skiego powoduje, ?e wszystkie jego realizacje maj? bardzo osobisty charakter, co w po??czeniu z ich kulturowym zapleczem i ekspresj? malarsk? daje bardzo intryguj?ce efekty.


Przemys?aw J?drowski (1972)

Historyk sztuki, krytyk i kurator wystaw (m.in. "Zobacz, to co ja" w O?rodku Propagandy Sztuki w ?odzi (2006), "Stan wewn?trzny" w CK Zamek w Poznaniu (2006), "In between: Zuzanna Janin i Maciej Kurak" w Galerii Piekary w Poznaniu (2007), "Nazajutrz" (2007) w CK Zamek w Poznaniu). Zast?pca redaktora naczelnego miesi?cznika o sztuce Arteon, doktorant IHS Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
Wspó?pracuje m.in. z Obiegiem, Formatem, Exitem i Wydawnictwem Literackim. Mieszka i pracuje w Poznaniu.